นวัตกรรมสุขภาพภาคประชาชน ประจำปี พ.ศ. 2567

นวัตกรรม สาขาการเฝ้าระวังป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ

1. ชื่อนวัตกรรม “อสม.ใกล้บ้าน ดูแลคุณได้”
   • ประเภทนวัตกรรม (จำแนกตามเป้าหมาย) ☑ นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ (product innovation) ☑ นวัตกรรมการบริการ (service innovation)
   • สาขาที่ประกวด สาขาการป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ
   • จังหวัด อุตรดิตถ์
   • อสม.ดีเด่นระดับ ☑ ภาค
2. ข้อมูลส่วนตัว
   • ชื่อ นางใกล้รุ่ง สุขนวล
   • ที่อยู่ 54/1 ม. 8 ต.ในเมือง อ.พิชัย จ.อุตรดิตถ์
   • อาชีพ เกษตรกรรม
   • ระดับการศึกษา มัธยมศึกษาปีที่ 6
   • ระยะเวลาเป็น อสม. ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 จนถึงปัจจุบัน รวมระยะเวลา 13 ปี
   • คติในการทำงาน “อย่านอนตื่นสาย อย่าอายทำกิน อย่าหมิ่นเงินน้อย อย่าคอยวาสนา”
3. ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม เนื่องด้วย ต.ในเมือง อ.พิชัย พบผู้ป่วยวัณโรคในปีปัจจุบัน 4 ราย และในปีที่ผ่านมา ม.8 บ้านนาใต้คลองโตงเตงพบผู้ป่วยวัณโรคมากถึง 2 ราย จากประสบการณ์การดูแลผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว ทำให้มีความห่วงใยผู้ป่วยได้ออกเยี่ยมบ้านร่วมกับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและเพื่อนสมาชิก อสม. รายอื่นๆ พบว่าผู้ป่วยวัณโรคทั้งหมดมีปัญหาเรื่องน้ำหนักตัวน้อย ยากจน ทำให้เมื่อรับประทานยามีผลข้างเคียงค่อนข้างมาก เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรือมีอาการปวดข้อ อสม.ใกล้รุ่ง สุขนวล ได้แนะนำเพื่อนสมาชิก อสม. ด้วยวาจาว่าประสบการณ์การดูแลผู้ป่วยวัณโรคของตนเองเป็นอย่างไร ทำให้เพื่อนสมาชิก อสม. บางท่านเห็นความสำคัญแต่ยังคงให้การดูแลในแบบเดิมเนื่องจากไม่มีความสามารถมากพอที่จะไปให้คำแนะนำกับผู้ป่วย นอกจากนี้การตรวจสอบการควบคุมกำกับการกินยาโดย อสม. ต้องเข้าไปใช้เวลามากในการนับซองยาถึงแม้ว่าจะมีการจัดซองยาเป็นรายวันแล้วก็ตาม จากสถานการณ์ดังกล่าว อสม.ใกล้รุ่ง สุขนวล จึงได้นำข้อมูลและปัญหาที่พบในชุมชนมาปรึกษาเจ้าหน้าที่ผู้ดูแลคลินิกวัณโรค ได้แก่ เภสัชกร TB manager และเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและได้เกิดนวัตกรรม อสม.ใกล้บ้านดูแลคุณได้ เกิดขึ้น
4. วัตถุประสงค์ เพื่อควบคุมกำกับการกินยาผู้ป่วยวัณโรคและดูแลคุณภาพชีวิตให้อยู่ในสังคมอย่างมีความสุข
5. ขั้นตอนการดำเนินงานขั้นเตรียมการ
   1. นำข้อมูลปัญหาในชุมชนนำเสนอแก่คณะทำงานวัณโรคโรงพยาบาลพิชัยเพื่อขอข้อเสนอแนะ และวางแผนการทำงาน
   2. ออกแบบนวัตกรรม
   3. นำเสนอผู้เชี่ยวชาญเพื่อตรวจสอบความถูกต้อง ให้ข้อเสนอแนะ และปรับปรุงแก้ไขนวัตกรรม
   4. ทดลองใช้ในผู้ป่วย 1 รายในชุมชน 4.1 ให้ความรู้และให้ข้อแนะนำวิธีการใช้แก่ผู้ป่วยและญาติ 4.2 ติดตามอาการโดย อสม.ใกล้รุ่งและ อสม.ที่ดูแลผู้ป่วยในพื้นที่ 4.3 ประเมินผลความพึงพอใจ
6. ขั้นดำเนินงาน
   1. จัดหาวัสดุอุปกรณ์ในการทำนวัตกรรม
   2. นำกระดาษแข็งมาทำเป็นภาพพลิก
   3. นำภาพผู้ที่มาฝากครรภ์ครบตามเกณฑ์ทั้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ผู้นำชุมชน หรือคนในชุมชนมาติด
   4. ตกแต่งให้สวยงาม
   5. นำนวัตกรรมไปใช้กับกลุ่มหญิงตั้งครรภ์ในชุมชน และพูดเชิญชวนหญิงตั้งครรภ์ให้มาฝากครรภ์ตามนัดให้ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์
7. ปัญหาที่พบ ในช่วงแรกการนำนวัตกรรมไว้ในที่ที่แดดส่องได้แก่ผนังบ้านที่เป็นรูรั่วทำใหยาโดนแสงแดดเป็นเวลานานในแต่ละวัน
8. แนวทางการแก้ไขปัญหา แจ้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขโรงพยาบาลพิชัย ได้ลงไปให้ความรู้และให้ข้อแนะนำการเก็บยาให้ถูกต้อง
9. ประโยชน์ของนวัตกรรม และการนำไปประยุกต์ใช้ อสม.ที่ทดลองใช้นวัตกรรมมีความพึงพอใจมากเนื่องจากเข้าใจง่ายตรวจสอบง่าย ไม่ต้องสัมผัสเสี่ยงโรคเป็นเวลานานและมีความมั่นใจในการอธิบายเรื่องอาการข้างเคียงของยาและคำแนะนำเรื่องการกินอาหารมากขึ้นนอกจากนี้นวัตกรรมนี้สามารถนำไปใช้กับผู้ป่วยรายอื่นต่อได้ ผู้ป่วยมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น 14 กิโลกรัม (หลังจากรักษาเข้าเดือนที่ 5) เดิม 40 กิโลกรัม > 54 กิโลกรัม (BMI ปกติ 20.15) ญาติของผู้ป่วยได้อ่านเกร็ดความรู้เรื่องการตรวจหาการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝงและสนใจเข้ารับการเจาะเลือดวิธีอิกร้า (IGRA test) ผลตรวจพบการติดเชื้อวัณโรคระยะแฝงและรักษาจนครบ นอกจากนี้ผู้ป่วยและญาติยังมีความพึงพอใจในการใช้นวัตกรรม เนื่องจากเห็นว่าใช้งานง่ายมีความรู้ที่จำเป็น