ชื่อเจ้าของผลงาน : นางอุไร สีหมัด

ประเภทนวัตกรรม : นวัตกรรมการบริการ (Service innovation)

สาขาที่ประกวด : สาขาเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคไม่ติดต่อ

จังหวัด : สงขลา

อสม.ดีเด่นระดับ   ชาติ

ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม

       ในปัจจุบันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของโลกและประเทศซึ่งมีแนวโน้มจะส่งผลกระทบมากขึ้นในอนาคต นอกจากนี้ยังเป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดความพิการและเสียชีวิตเพิ่มมากขึ้นรวมทั้งปัจจัยเสี่ยงที่ ก่อให้เกิดโรค ล้วนเกี่ยวข้องกับพฤติกรรมของมนุษย์ที่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสความเจริญของโลก ประกอบกับโครงสร้างประชากรที่เปลี่ยนแปลง จึงทำให้ผู้ป่วยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทำให้นักระบาดวิทยาต้องดำเนินการเฝ้าระวังโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เพื่อเฝ้าระวังโรคที่เป็นปัญหา ได้แก่ โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง หัวใจขาดเลือด โรคหลอดเลือดสมองแล ไตวายเรื้อรัง โรคไม่ติดต่อเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพลำดับต้น ๆ ของประเทศและมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนขึ้นทุกปี ปัจจุบันเศรษฐกิจ
และสังคมของประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของประชาชน ประชาชนมีการแข่งขันสร้างความมั่นคงให้แก่ครอบครัว นิยมวัฒนธรรมตะวันตกมากขึ้น จึงทำให้วิถีชีวิตมีการเปลี่ยนแปลง เช่น การ เร่งรีบ
กับการทำงาน บริโภคอาหารโดยไม่ได้คำนึงถึงคุณค่าทางโภชนาการ มีการเคลื่อนไหวร่างกายน้อยลง ขาดการออกกำลังกาย เครียด ทำให้มีโอกาสเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญ
ทางด้านสาธารณสุข เป็นกลุ่มโรคที่มีปัจจัยสาเหตุการนำสู่โรคจากปัจจัยเสี่ยงร่วม และเสียชีวิต ก่อนวัยอันควร
ซึ่งโรคนี้สามารถป้องกันได้โดยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น การรับประทานอาหารตามหลักโภชนาการ และมีกิจกรรมทางกายที่ เหมาะสม (3 ต้อง 6 ไม่ 3 ต้องคือ ต้องออกกำลังกายสม่ำเสมอ ต้องกินอาหารสะอาดปลอดภัย ต้องอารมณ์ดี 6 ไม่ คือ (ไม่อ้วน ไม่เค็ม ไม่หวาน ไม่มัน ไม่ดื่ม และ ไม่สูบ)

นวัตกรรม My NCDs App (โปรแกรมตรวจจับโรคเรื้อรังแบบรวดเร็ว) เป็นนวัตกรรมที่ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หมู่ที่ 6 บ้านแชะ ใช้ในการดำเนินงานเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ซึ่งในช่วงก่อนหน้าโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าแมงลัก ใช้วิธีการคัดกรองและค้นหากลุ่มเสี่ยงและกลุ่มป่วยโดยการที่ อสม. ลงพื้นที่คัดกรองในละหมู่ของเขตพื้นที่รับผิดชอบปีละ 1 ครั้งและใช้กระดาษบันทึกเป็นแฟ้มข้อมูลเพื่อส่งต่อและ ยืนยันวินิจฉัยโรค ด้วยวิธีการดังกล่าวทำให้เกิดความล่าช้าและขาดความต่อเนื่องในการคัดกรองค้นหากลุ่มเสี่ยงและกลุ่มป่วย ส่งผลให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาล่าช้า กลุ่มเสี่ยงกลายเป็นกลุ่มป่วย และกลุ่มป่วยไม่สามารถควบคุมโรคได้จนทำให้เกิด ภาวะแทรกซ้อนและไม่สามารถดูแลตัวเอง

ด้วยเหตุผลดังกล่าว ดิฉัน และเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าแมงลัก จึงร่วมกันคิดค้นแอพพลิเคชั่น
ใช้คํานวนโปรแกรมตรวจจับโรคเรื้อรังแบบรวดเร็ว “My NCDs App” โดยเน้นให้ อสม. ทุกคน และประชาชนที่มีสมาร์ทโฟน ทำการดาวน์โหลด โดยโปรแกรมจะมีกระบวนการ PDPA เพื่อป้องกันข้อมูลส่วน บุคคล หลังจากนั้นเจ้าหน้าที่ดำเนินการจัดอบรมให้ อสม.และประชาชนเข้าใจถึงวิธีการใช้โปรแกรมดังกล่าว ดำเนินการคัดกรองสภาวะสุขภาพของตนเองและประชาชนกลุ่มเป้าหมายในเขตรับผิดชอบซึ่งโปรแกรมดังกล่าวจะดำเนินการประมวล สถานะสุขภาพออกมาเป็นรายบุคคลผ่านระบเรียลไทม์ ซึ่งแต่ละคนสามารถทราบสถานะสุขภาพของตนเองว่าอยู่ในกลุ่มใดปกติ เสี่ยง หรือ กลุ่มป่วย พร้อมทั้งมีแนวทางการปฏิบัติตัว หลังจากนั้น อสม.จะมีหน้าที่เข้าไปดูแลสุขภาพของประชาชนตามกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มป่วย เพื่อเข้าสู่กระบวนการดูแลตามกลุ่มต่อไป หลังจากนั้นก็ดำเนินการจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มป่วย ดึงเป้าหมายให้เข้าเรียนรู้ในศูนย์สุขภาพชุมชนทั้ง 7 เขต

วัตถุประสงค์

1. เพื่อพัฒนาความรวดเร็วของระบบคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

2. เพื่อพัฒนารูปแบบการติดตามประชากรกลุ่มเสี่ยงโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

3. เพื่อพัฒนารูปแบบการให้ความรู้โรคไม่ติดต่อเรื้อรังในกลุ่มเสี่ยง

4. เพื่อให้ประชากรกลุ่มป่วยจากการคัดกรองได้รับการส่งต่อเพื่อวินิจฉัยยืนยันจากแพทย์และเข้ารับการรักษา

ขั้นตอนการดำเนินงาน

1. อสม.ร่วมกับเจ้าหน้าที่ร่วมวางแผนใช้แอปพลิเคชั่นแทนกระดาษ

2. วางแผนปรับตัวอักษรและหน้าต่างของแอปให้ใช้งานได้ง่ายขึ้นและคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล PDPA

– ใช้สำหรับ อสม. และเจ้าหน้าที่ ในการคัดกรองประชากร

– ใช้ติดตามประชากรกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มป่วย

– ใช้เป็นสื่อความรู้ผ่านแอปพลิเคชัน ในรูปแบบของรูปภาพและวีดีโอ

– แอปแปลผลการติดตามให้อัตโนมัติพร้อมคำแนะนำในรูปแบบสื่อรูปภาพและวีดีโอ

– ประเมินพฤติกรรมสุขภาพ 4 ด้านพร้อมคำแนะนำ – ประเมิน CVD risk พร้อมคำแนะนำตามระดับความเสี่ยง

ผลการดำเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ

1. แอปพลิเคชันสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการคัดกรอง ยืดยุ่นในเรื่องของระยะเวลาได้มากกว่าการคัดกรองในรูปแบบเก่า

2. ยืดยุ่นในเรื่องของระยะเวลาได้มากกว่าการคัดกรองในรูปแบบเก่า

3. สามารถคัดกรองผู้ป่วยได้ทุกช่วงเวลา

ปัจจัยความสำเร็จ

1. อสม.และภาคีเครือข่ายในชุมชนมีความเข้มแข็ง

2. การมีส่วนร่วมของชุมชนในการแก้ไขปัญหาโรคเบาหวานความดัน

3. มีระบบการจัดเก็บข้อมูล การเข้าถึงข้อมูล การคืนข้อมูลให้ชุมชนสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้
                                                                                               

โอกาสในการพัฒนา 

1. การจัดระบบบัดดี้ในการช่วยเหลือให้คำแนะนำ อสม.ที่มีข้อจำกัดการใช้งาน App.ให้สามารถปฏิบัติงานคัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในชุมชนร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
2. ขยายการใช้นวัตกรรม My NCDs App ไปใช้กับพื้นที่ใกล้เคียง

ภาคผนวก