| ชื่อเจ้าของผลงาน : นางญวง กาญจนเพ็ญ |
| ประเภทนวัตกรรม : นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ (Product innovation) |
| สาขาที่ประกวด : การจัดการสุขภาพชุมชนในพื้นที่พิเศษชายแดนใต้ |
| จังหวัด : สงขลา |
| อสม.ดีเด่นระดับ ชาติ |
ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม
โรคไข้เลือดออก เป็นโรคติดต่อ มีปัจจัยองค์ประกอบของการเกิดโรค ประกอบด้วย บุคคล เชื้อโรค พาหะนำโรค
และสิ่งแวดล้อม ซึ่งในการป้องกันควบคุมโรคติดต่อ ต้องควบคุมปัจจัยดังกล่าว ไม่ให้เอื้อต่อการ เกิดโรค คือบุคคลต้องมีสุขภาพที่แข็งแรงสมบูรณ์ เชื้อโรคต้องไม่มีหรือมีจำนวนน้อย พาหะนำโรคไม่มีหรือมี น้อยและที่สำคัญคือสิ่งแวดล้อม
ต้องถูกสุขลักษณะ โดยเฉพาะสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยของบุคคลต้องสะอาด ถูกสุขลักษณะจึงจะทำให้ไม่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของเชื้อโรค และการปรับปรุงควบคุมหรือรักษาสภาพแวดล้อม ให้สะอาดถูกสุขลักษณะเป็นสิ่งที่ประชาชน
ในทุกหมู่บ้าน/ทุกชุมชนทำได้ปฏิบัติได้ในวิถีชีวิตประจำวันของแต่ละบุคคล แต่ละหลังคาเรือน ซึ่งหากหมู่บ้านใด ชุมชนใด
มีการปรับปรุงรักษาความสะอาดของที่พักอาศัยให้ได้มาตรฐานเป็นประจำอย่างต่อเนื่อง ก็จะเป็นการป้องกันโรคติดต่อ
ต่าง ๆ ในชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่งผลให้ประชาชนในชุมชนนั้น ๆ มีสุขภาพที่แข็งแรง ไม่เจ็บป่วยด้วยโรคติดต่อ
ซึ่งการดำเนินการป้องกันควบคุมโรคติดต่อจะได้ผลจะต้องได้รับความร่วมมือจากทุกคน ทุกหลังคาเรือน ทุกภาคส่วน
จึงจะได้ผลอย่างยั่งยืน
โรคไข้เลือดออกมีการระบาดของต่อเนื่องทุกปี แม้ว่าจะมีการดำเนินงานป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออก
โดยอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ในการกำจัดลูกน้ำยุงลาย ด้วยวิธีทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ การใส่สารเคมี กำจัดลูกน้ำ การให้ความรู้แก่ประชาชนตามเขตรับผิดชอบแล้วก็ตาม แต่ก็ยังพบผู้ป่วยเป็นโรคใช้เลือดออก อย่างต่อเนื่องและ
ยังพบว่าประชาชนในชุมชนยังไม่ให้ความสำคัญกับการป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออก ซึ่ง ปัญหาของโรคไข้เลือดออก
เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อม ดังนั้นการดำเนินงานป้องกันและ ควบคุมโรคไข้เลือดออก
จึงต้องปรับเปลี่ยนให้สอดคล้องกับสถานการณ์ของโรคที่เปลี่ยนแปลงไป โดยเน้นให้ประชาชนเห็น
ความสำคัญ และถือเป็นภารกิจที่ต้องช่วยกันกระตุ้นและซักนำให้ประชาชน องค์กรชุมชน ตลอดจนเครือข่าย
สุขภาพให้มีส่วนร่วมอย่างจริงจัง จึงเป็นกิจกรรมสำคัญที่ต้องเร่งรัดดำเนินการทางอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน
หมู่ที่ 9 บ้านพุทธนิมิตร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าม่วง และผู้นำชุมชนจึงได้ร่วมกันประชุมเพื่อหาแนวทาง
แก้ไขปัญหา เพื่อลดอัตราการเกิดโรคไข้เลือดออกและ ควบคุมป้องกัน จึงได้จัดทำ นวัตกรรมธง 4 สีกำจัดลูกน้ำยุงลาย เตือนภัยไข้เลือดออกขึ้น โดยมีเป้าหมาย หลักเพื่อลดอัตราป่วยของโรคไข้เลือดออกลงให้เหลือน้อยที่สุด โดยดำเนินการกำจัดลูกน้ำยุงลายทุกหลังคาเรือนอย่างต่อเนื่อง ปรับปรุงสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยต้องสะอาดถูกสุขลักษณะจึงจะทำให้ไม่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของโรคไข้เลือดออก อันจะส่งผลให้สามารถลดการเกิดของโรคไข้เลือดออกลงได้
วัตถุประสงค์
1. เพื่อลดอัตราการป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกของประชากรทุกกลุ่มอายุในชุมชน
2. เพื่อให้ประชาชนมีความรู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกอย่างถูกต้อง คนในชุมชนช่วยกันป้องกันการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออก
3. เพื่อสร้างความร่วมมือในการปรับเปลี่ยนพื้นที่อยู่อาศัยให้ถูกสุขลักษณะ ไม่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของลูกน้ำยุงลาย ลดการเกิดโรคไข้เลือดออก
ขั้นตอนการดำเนินงาน
- อสม.จัดเตรียมกระดาษสี 4 สี ได้แก่ สีแดง สีเหลือง สีเขียว สีขาว ตัดเป็นรูปธงสามเหลี่ยม ประกอบเข้ากับไม้เสียบลูกชิ้น โดยมีจำนวนธงในแต่ละสี ให้ครอบคลุมทุกหลังคาเรือนในหมู่บ้าน
- อสม.ร่วมกับ รพ.สต. ผู้นำชุมชน ประชุมกำหนดแนวทางและมาตรการแก้ไขปัญหาร่วมกันในชุมชน โดยใช้นวัตกรรม “ธง 4 สี กำจัดลูกน้ำยุงลาย เตือนภัยไข้เลือดออก” มีกิจกรรมดังต่อไปนี้
กิจกรรมที่ 1 ลงสำรวจลูกน้ำยุงลาย ปักธงแสดงสถานะ ทุกวันศุกร์
กิจกรรมที่ 2 ค้นหาบ้านต้นแบบ “บ้านสะอาด ปราศจากลูกน้ำยุงลาย”
ผลการดำเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ
1 .อัตราการป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกของประซากรทุกกลุ่มอายุในชุมชน ม.9 บ้านพุทธนิมิต ไม่มีอัตราการป่วยตายด้วยโรคไข้เลือดออกของประชากรในชุมชน
2. ประชาชนในชุมชน ม.9 บ้านพุทธนิมิต มีความรู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกที่ถูกต้อง ชุมชนช่วยกันดูแล และสามารถร่วมกันป้องกันการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออกที่ถูกวิธีและเหมาะสมอย่างเข้มแข็งและต่อเนื่อง ชุมชนมีความตระหนัก
ในการป้องกันโรค
3. เกิดความร่วมมือของชุมชนในการปรับปรุงสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัยให้สะอาด ถูกสุขลักษณะ ไม่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ลูกน้ำยุงลาย ลดการเกิดโรคไข้เลือดออก
ปัจจัยความสำเร็จ
1. การมีส่วนร่วมของประชาชนและภาคีเครือข่ายในชุมชน ที่ร่วมกันกำหนดและยอมรับมาตรการของชุมชน
2. ความเข้มแข็งขององค์กรภาครัฐ/เอกชน
3. การทำงานเป็นทีมของ อสม. เจ้าหน้าที่ และผู้นำชุมชน
โอกาสในการพัฒนา
ขยายนวัตกรรมไปสู่หมู่บ้านใกล้เคียง
ภาคผนวก
