ชื่อเจ้าของผลงาน : นางพาตีเมาะ ลาเซ็ง

ประเภทนวัตกรรม : นวัตกรรมกระบวนการ (Process innovation)

สาขาที่ประกวด : สาขาการจัดการสุขภาพชุมชนพื้นที่พิเศษชายแดนภาคใต้

จังหวัด : นราธิวาส

อสม.ดีเด่นระดับ   ชาติ

ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม

       ในปัจจุบันพบว่าปัญหาสุขภาพกายและใจนับวันจะเพิ่มมากขึ้น และส่งผลกระทบต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ สังคม
ของประเทศ ทำให้ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุข หมู่ที่ ๑ บ้านปู่โง๊ะ ต้องหากลไกในการทำให้ผู้มีปัญหาสุขภาพและกลุ่มเสี่ยงดังกล่าว ได้รับการดูแลป้องกันได้อย่างเหมาะสม ซึ่งสอดคล้องกับแผนพัฒนาสุขภาพแห่งชาติที่กล่าวว่า คนในสังคมไทย
ทุกคนมีหลักประกันที่จะดำรงชีวิตอยู่อย่างมีสุขภาวะที่ดี และเข้าถึงบริการที่มีคุณภาพอย่างเสมอภาครวมทั้งอยู่ในครอบครัว ชุมชนและสังคมที่มีความพอเพียงทางสุขภาพ

          จากสถานการณ์ปัญหาและแนวคิดดังกล่าว ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุข หมู่ที่ ๑ บ้านปู่โง๊ะ จึงเห็นความสำคัญ
ของการบูรณาการงานสุขภาพกาย และใจสู่ชุมชน โดยผ่านเครือข่ายภาครัฐ ซึ่งได้แก่เครือข่ายระบบสาธารณสุข ประกอบด้วยสาธารณสุขจังหวัด สาธารณสุขอำเภอระแงะ โรงพยาบาลระแงะ และเครือข่ายภาคประชาชน ซึ่งได้แก่ องค์การบริหารส่วนตำบล หมู่บ้านที่ประกอบด้วยกลุ่มผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา ครู อาสาสมัครสาธารณสุข อาสาสมัครผู้รักษาความสงบของหมู่บ้าน สมาชิกอบต. คณะกรรมการชุมชมชนฯ โดยให้เครือข่ายทั้ง ๒ ส่วนสามารถสนับสนุนและประสานงานเพื่อการดำเนินงานส่งเสริม ป้องกัน บำบัดรักษา ดูแลและฟื้นฟูสมรรถภาพผู้มีปัญหาสุขภาพ กลุ่มเสี่ยง ซึ่งนำมาสู่นวัตกรรม
เชิงกระบวนการ

วัตถุประสงค์

          เพื่อการดำเนินงานส่งเสริม ป้องกัน บำบัดรักษา ดูแล ฟื้นฟูสมรรถภาพผู้มีปัญหาสุขภาพ และกลุ่มเสี่ยงในพื้นที่

ขั้นตอนการดำเนินงาน

          ทีม (Team) ทีมอสม. ทีมงานปกครอง เครือข่ายในพื้นที่บูรณาการทำงานร่วมกัน

          เข้าใจ (Fahaman) เข้าใจถึงพื้นที่ ปัญหา ความรู้สึก ความต้องการของผู้ป่วย แก้ปัญหา

          เข้าถึง (Menuju) เข้าถึงผู้ป่วย แม้มีความยากลำบาก อุปสรรค และความปลอดภัยในการเดินทางลงเยี่ยม
 และผู้ป่วยสามารถเข้าถึงในการดูแล ของอสม.

          รับฟัง (Pendengaran) รับฟังทุกปัญหา ที่ผู้ป่วยระบาย เป็นผู้ฟังที่ดีในการระบายของผู้ป่วย รักษาความลับ

          แก้ปัญหา (Ukar masalah) ช่วยแก้ปัญหาเท่าที่สามารถช่วยได้ ส่งข้อมูลส่งต่อในเวทีต่างๆ ด้วยเครือข่าย เช่นกรณีผู้ป่วยติดบ้านติดเตียง มีปัญหาในการเข้าห้องน้ำ ก็นำปัญหาไปเสนอและของบประมาณเพื่อช่วยเหลือให้ผู้ป่วย 12 หลัง ได้ตามสุขลักษณะ ผู้ป่วยติดเตียงช่วยในการทำกายภาพบำบัดสามารถช่วยเหลือตัวเองได้ดีขึ้น โดยไม่ใช้อุปกรณ์ ทำให้ผู้ป่วยมีสุขภาพจิตที่ดีขึ้น

ผลการดำเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ

          ผลงานในแต่ละกลุ่มวัย

๑.กลุ่มวัยเด็ก๐-๕ ปี

– ได้มีการเสนอและดำเนินงานโครงการในกลุ่มวัยเด็ก ๒ โครงการโดยใช้งบประมาณจากกองทุนหลักประกันสุขภาพ ตำบลกาลิซา ปีงบประมาณ ๒๕๖๖

๑. โครงการหนูน้อยสุขภาพดีพัฒนาการสมวัย คุณแม่ใส่ใจดูแลสุขภาพ

๒. โครงการการป้องกันการระบาดของโรคหัด ได้ทำการประเมินสุขภาพจิตเด็ก ที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านปูโง๊ะ เนื่องจากเหตุการณ์ระเบิด และได้ทำการซ้อมแผนเผชิญเหตุ ให้เด็กๆและผู้ดูแลเด็ก  

2. กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และมารดาหลังคลอด

3. กลุ่มวัยเรียนวัยรุ่น

– ติดตามกลุ่มเป้าหมายหญิงอายุ ๑๑ – ๒0 ปี ได้รับวัคซีน HPV จำนวน ๘ คน

– ร่วมโครงการปอเนาะสร้างสุขปอเนาะปลอดบุหรี่

– ร่วมกับโรงเรียนและศุนย์การศึกษาอิสลามประจำมัสยิด(ตาดีกา)อบรมให้ความรู้ เรื่องพิษภัยบุหรี่

– ร่วมทำกิจกรรม โดยสร้างความเข้าใจภายในครอบครัวร่วมกับจิตอาสาญาลันนันบารู

– เป็นผู้ประสานทีมจิตอาสาญาลันนันบารู เพื่อนำเด็กและเยาวชนที่ต้องการบำบัดยาเสพติดไปยังสถานบำบัด ผลที่ได้รับ ผู้ป่วยเข้ารับการบำบัดยาเสพติดอย่างถูกต้องตามกระบวนการ จำนวน ๓ ราย

๔. วัยทำงาน

– คัดกรองโรคไม่ติดต่อเรื้อรังโดยใช้แบบคัดกรองสุขภาพในประชาชนอายุ ๑๕ ปีขึ้นไป

– อสม. ให้บริการคัดกรองสุขภาพเชิงรุกในหมู่บ้านตามเขตรับผิดชอบของอสม. โดยใช้แบบคัดกรองสุขภาพประชาชนที่จัดโดย รพ.สต.ในพื้นที่

– อสม.ร่วมกับ เจ้าหน้าที่ รพ.สต. ให้บริการคัดกรองสุขภาพตามนัดหมาย โดยให้บริการคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง การคัดกรองสุขภาพฟัน การตรวจสารเคมีตกค้างในเลือด การคัดกรองสุขภาพจิต โดยใช้ แบบประเมิน ๒Q การคัดกรองบุหรี่ และการคัดกรองมะเร็งเต้านม

– อสม. ติดตามให้ความรู้และประเมินระดับความดันโลหิต โดยวัดความดันที่บ้าน (Home BP) ในกลุ่มเสี่ยง โรคความดันโลหิตสูง หากพบผลระดับความดันโลหิตผิดปกติมีการส่งต่อข้อมูลเพื่อให้เจ้าหน้าที่ รพ.สต. ในพื้นที่เพื่อพิจารณาดูแลต่อไป

– อสม. ติดตามแจ้งกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง และกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน ให้ไปรับบริการตามนัดที่ รพ.สต.

– อสม. สร้างความเข้าใจให้กลุ่มสตรีอายุ ๓o-๖o ปีขึ้นไป เพื่อคัดกรองมะเร็งปากมดลูก

๕. กลุ่มผู้สูงอายุศูนย์ชีวาภิบาล/ชมรมผู้สูงอายุ

– ดูแลผู้สูงอายุในศูนย์ชีวาภิบาล โดยการคัดกรองโรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวาน การคัดกรองสายตา พร้อมทำกิจกรรมบำบัด ในทุกวันศุกร์โดยมีกิจกรรม ดังนี้

๑. อ่านคัมภีร์อัลกุรอ่าน ทุกวันหลังละหมาด

๒. การทำน้ำยาล้างจาน เดือนละครั้ง

๓. การปลูกผักสวนครัว

๔. การเดินไปทำการละหมาดที่มัสยิด ทุกวัน ๕ เวลา และมีกิจกรรมกลุ่มพูดคุยให้กำลังใจแก่กันและกัน เรียกกิจกรรมนี้ว่า รอยยิ้มแห่งสุข

๖. กลุ่มผู้พิการและผู้ป่วยติดบ้านติดเตียง

– เยี่ยมบ้านผู้ป่วยติดบ้าน ติดเตียง

– แนะนำ และให้กำลังใจ อสค. ในการดูแลผู้ป่วย ติดบ้านติดเตียง

– จัดหากายอุปกรณ์ และเบาะลมให้กับผู้ป่วย

– ประเมินสุขภาพจิต และพูดคุยให้กำลังใจ

– ทำกายภาพบำบัด

– ปรับปรุงสิ่งแวดล้อม

– ประสานสำนักงานพัฒนาสังคม และความมั่นคงของมนุษย์ จังหวัดนราธิวาส และอบต.ในการทำบัตรประจำตัวผู้พิการ

๗. ด้านสิ่งแวดล้อม

๑.ร่วมมือกับภาคีเครือข่ายในการกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลาย พ่นหมอกควัน

2. ร่วมมือกับภาคีเครือข่ายในการให้ความรู้แก่ประชาชนในการคัดแยกขยะ การนำขยะเปียกในครัวเรือน มาใช้เป็นปุ๋ยและจัดตั้งธนาคารขยะ

ปัจจัยความสำเร็จ

          ผลจากการดำเนินงานสาธารณสุข ตามบทบาทหน้าที่ของอสม. ด้วยนวัตกรรมเชิงกระบวนการ“T F M P U แก้ปัญหาบ้านปูโง๊ะ” ทำให้คนในชุมชนได้รับบริการด้านสาธารณสุข สุขภาพแข็งแรงทั้งร่างกายและจิตใจ
          ๑. เด็กๆได้รับการดูแลสุขภาพ ได้รับวัคซีนครบตามวัย และมีพัฒนาการที่สมวัย ได้รับการประเมินเยียวยาสุขภาพจิต สามารถช่วยลดผลกระทบด้านจิตสังคม
          ๒. ผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดเตียง ผู้ป่วยติดบ้าน ผู้พิการ ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ได้รับการดูแลสุขภาพกายและใจ ทำให้ไม่รู้สึกโดดเดี่ยว
          ๓. วัยรุ่น วัยเรียน วัยทำงาน เลิกบุหรี่ได้ ห่างไกลจากปัญหายาเสพติด และได้รับการบำบัดยาเสพติด ได้อย่างถูกต้องตามกระบวนการ
          ๔. หญิงตั้งครรภ์ ได้รับการฝากครรภ์เร็ว ฝากตามนัด ได้รับยาเสริมธาตุเหล็ก
          ๕. ผู้ป่วยที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยง ได้รับการดูแลสุขภาพอย่างทั่วถึง                                                                              

โอกาสในการพัฒนา

มีการขยายการดำเนินงานการใช้นวัตกรรมให้กับชุมชนเครือข่ายอื่นๆ

ภาคผนวก