| ชื่อเจ้าของผลงาน : นางนฤดี สงวนศักดิ์ |
| ประเภทนวัตกรรม : นวัตกรรมกระบวนการ (Process innovation) |
| สาขาที่ประกวด : นมแม่และอนามัยแม่และเด็ก |
| จังหวัด : พิจิตร |
| อสม.ดีเด่นระดับ ชาติ |
ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม
พื้นที่ตำบลท่าบัว อำเภอโพทะเล จังหวัดพิจิตรได้มีการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพแม่และเด็ก ภายใต้นโยบายสร้างหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เน้นการให้ความรู้ความเข้าใจแก่หญิงวัยเจริญพันธุ์ แม่และเด็ก เสริมสร้างความเข้มแข็งและการมีส่วนร่วมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น องค์การบริหารส่วนตำบล โรงพยาบาล แกนนำแม่และเด็ก ผู้นำชุมชน วัด ศพด.เกษตร ภาคเอกชน โดยทำงานเป็นเครือข่าย และมีเครือข่ายทั้งภายในและภายนอกตำบล และการดำเนินงานอนามัยแม่และเด็กเป็นการลงทุนที่คุ้มค่า เพราะเด็กคืออนาคตของครอบครัว ชุมชนและประเทศ
ผู้จัดทำได้มีการจัดทำแผนวิเคราะห์ปัญหาสุขภาพแม่และเด็ก และทำการคืนข้อมูลให้ชุมชนในเวทีการประชุมคณะกรรมการแม่และเด็ก พร้อมทั้งถอดบทเรียนผลการดำเนินงานในปีที่ผ่านมา พบว่าเด็กได้รับการเลี้ยงดูด้วยนมแม่ลดลง มีปัญหาพัฒนาการล่าช้า อ้วน ผอม เตี้ยและฟันผุ จัดทำนโยบายบันไดเจ็ดขั้น โดยคณะกรรมการแม่และเด็กตำบลท่าบัว เด็กตำบลท่าบัวได้กินนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน และมีพัฒนาการสมวัย สูงดี สมส่วน ฟันไม่ผุ
วัตถุประสงค์
1. เพื่อให้เด็กในตำบลได้กินนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือนและหลังจากนั้นร่วมกับอาหารตามวัย
2. เพื่อให้เด็กปฐมวัยมีพัฒนาการดีสมวัย สูงดี สมส่วนและฟันไม่ผุ
ขั้นตอนการดำเนินงาน
บันได 7 ขั้นเพื่อเด็กตำบลท่าบัวสุขภาพดี มีการวางแผนการดำเนินงานเป็นขั้นตอน
ขั้นที่ 1. สร้างภาคีเครือข่ายในชุมชน: ขับเคลื่อนประเด็น พชอ.สู่ พชต.โดยมี อบต.สนับสนุนงบประมาณโครงการ จากสปสช. และสร้างภาคีเครือข่ายทั้ง 13 หมู่บ้าน 26 ครอบครัวใน 1 ตำบล หมู่ละ 2 ท่านเป็นตัวแทนอนามัยแม่และเด็ก
ขั้นที่ 2. พัฒนาศักยภาพแกนนำแม่และเด็กอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน: มีการอบรมจัดประมอดบทเรียนเจ้าหน้าที่เพื่อเพิ่มศักยภาพ ให้มีความรู้ความเข้าใจ และพัฒนากลุ่มไลน์เจ้าหน้าที่ด้านสุขภาพเพื่อตอบปัญหาคุณแม่ตั้งครรภ์
ขั้นที่ 3.การเตรียมตัวเป็นพ่อแม่คุณภาพ ตั้งแต่งานแต่งงานมีกิ๊ฟเซ็ต เป็น โฟลิกแอซิต การเตรียมพร้อมในการมีบุตร อบรมก่อนการตั้งครรภ์ คุณแม่มือใหม่ การเตรียมความพร้อมเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ส่งเสริมการเก็บน้ำนม การบีมน้ำนม และสนับสนุน
ถุงซิบ เครื่องปั๊มนมให้ยืม
ขั้นที่ 4.จัดกิจกรรมกิน กอด เล่น เล่า นอน เฝ้าดูแลฟันและพัฒนาการ และกิจกรรมแก้ไขปัญหาโภชนาการในเด็กปฐมวัย
จัดกิจกรรมกระเป๋าเดินทาง ส่งเสริมการเล่านิทาน งด 2 จอ ก่อน 2 ปี (จอโทรศัพท์มือถือ จอทีวี) กรณีพบก่อนเด็ก มีพัฒนาการไม่สมวัย จะส่งต่อเจ้าหน้าที่ช่วยให้กระตุ้นและส่งเสริมให้มีพัฒนาสมวัยต่อไป
ขั้นที่ 5.จัดมุมส่งเสริมการเรียนรู้ในศูนย์สุขภาพชุมชนหมู่ที่ 6 ร่วมกับสถานีสุขภาพ (Health Station)ตำบลท่าบัว
และเผยแพร่ประชาสัมพันธ์กิจรรมต่างๆผ่านเสียงตามสายภายในหมู่บ้านและตำบล
ขั้นที่ 6.หนูน้อยนมแม่ และหนูน้อยพัฒนาการดี สูงดี สมส่วน ฟันไม่ผุ (ต่อเนื่องทุกปี) มีการมอบเกียรติบัตรให้หนูน้อยนมแม่ ที่ได้รับการเลี้ยงดูจากนมแม่ใน 6 เดือน
ขั้นที่ 7.ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 4D: D1 สูงดี สมวัยสมส่วน D2 ฟันดี D3 ป้องกันโรคดี D4 เล่นดี
ผลการดำเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ
1. ชุมชนมีส่วนร่วมในการพัฒนางานแม่และเด็กตำบลท่าบัว
2. มีนวัตกรรมแบบประเมินความเสี่ยงนมแม่ นวัตกรรมไข่ประคบเต้า และนวัตกรรมดอกไม้บานพัฒนาการสมวัย
3. มีครอบครัวต้นแบบนมแม่และพัฒนาการสมวัย สูงดี สมส่วนฟันไม่ผุ 26 ครอบครัวต่อปี
4. มีแกนนำแม่และเด็กที่เข้มแข็งและมีความเชี่ยวชาญจำนวน 26 ราย
5. มีสื่อในการให้ความรู้ด้านแม่และเด็ก
6. มีช่องทางการติดต่อ เข้าถึงง่าย สะดวกรวดเร็ว แก้ปัญหาได้ทันที
7. ขยายกิจกรรมลงสู่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กทั้ง 2 ศูนย์
ปัจจัยความสำเร็จ
มีการถอดบทเรียนการดำเนินกิจกรรมแม่และเด็กและปรับเปลี่ยนกิจกรรมตามบริบทของพื้นที่ กระบวนการแต่ละขั้นก่อเกิดนวัตกรรมในแต่ละด้าน มีข้อตกลงร่วมกันเพื่อให้เด็กท่าบัวมีพัฒนาการที่ดี เช่น งด 2 จอก่อน 2 ขวบและเล่านิทานให้ลูกหลานฟัง
โอกาสในการพัฒนา
พัฒนาศูนย์พัฒนาเด็กเล็กตำบลท่าบัวให้เป็นศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 4 D ในปี 2568 ขยายแกนนำแม่และเด็กเพิ่มขึ้นในตำบล
ภาคผนวก
