ศูนย์การเรียนรู้สุขภาพภาคประชาชน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

นำเสนอผลงานนวัตกรรม ระหว่างวันที่ 1-2 กรกฎาคม 2567 ณ โรงแรมโฆษะ จังหวัดขอนแก่น

น้องสับปะรดภูเขาไฟ เตือนภัยสุขภาพ ศูนย์ สสส. ภาคอีสาน

นวัตกรรมผลิตภัณฑ์ (Product innovation)

มนัส จันทร์เปรี้ยง* , กิติยา เครือสิงห์** *อสม.ดีเด่น ระดับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สาขาการคุ้มครองผู้บริโภคด้านสุขภาพ **โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านนา

ความเป็นมาและความสำคัญของปัญหา

ชุมชนบ้านนา หมู่ที่ 3 เป็นชุมชนที่ติดถนนสาย ศรีสะเกษ – กันทรลักษ์ เป็นชุมชนที่มีพื้นที่ติดกัน การติดต่อเชื่อมโยงไปยังหมู่บ้านอื่นๆ มีความสะดวกและรวดเร็ว เป็นชุมชนที่มีสถานีอนามัย มีวิทยุชุมชน และเสียงตามสายในชุมชนที่คนในชุมชนสามารถเข้าถึงข่าวสารและข้อมูลได้อย่างรวดเร็ว และเป็นชุมชนที่มีวัฒนธรรมความเชื่อในการดูแลสุขภาพและรักษาโรคโดยการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านหรือหมอยาในชุมชน ปัจจุบันการเข้าถึงบริการสาธารณสุขเริ่มมีการเปลี่ยนแปลง จากการสำรวจพบว่า เมื่อยามเจ็บป่วยคนในชุมชนมักมีการซื้อยามา รับประทานเอง เนื่องจากมีความสะดวกและรวดเร็วในการรักษา รวมถึงการซื้อยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพผ่านการโฆษณาผ่านช่องทางออนไลน์หลายรูปแบบ ทำให้เกิดการรับประทานยาและเกิดอาการแพ้ยา รวมถึงปัญหา ร้านขายของชำขายยาที่ตำบลบ้านนา เช่น ยาชุด ซึ่งเป็นอันตราย มีการเอารัดเอาเปรียบจากผู้บริโภค โดยที่มุ่งหวังผลกำไรจากการขาย ส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพและปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุสมผล ยกตัวอย่างเช่น ปัญหาการแพ้ยา การดื้อยา และปัญหาสุขภาพในระยะยาวจากสเตียรอยด์ตามมา รวมถึงชุมชนบ้านนา เป็นชุมชนที่มีกลุ่มเปราะบางในชุมชน เช่น ผู้สูงอายุ ผู้พิการ และผู้ป่วยติดบ้านติดเตียง ที่ยิ่งเสี่ยงต่อการได้รับผลกระทบจากผลิตภัณฑ์สุขภาพจากการขายตรงและการโฆษณาตามสื่อวิทยุ หรือคำบอกเล่าของญาติและคนในครอบครัวเพื่อจำหน่ายผลิตภัณฑ์สุขภาพมาให้ผู้ป่วยด้วยหวังเพียงให้มีอาการดีขึ้น หายจากโรคภัยไข้เจ็บที่เป็นอยู่

หลังจากมีการประชาคมเพื่อระบุปัญหาของการดำเนินงานคุ้มครองผู้บริโภค พบว่า ปัญหาที่พบและเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคนในชุมชน อีกทั้งยังพบว่า บ้านนา หมู่ที่ 3 มีการซื้อยาจากแพลตฟอร์มออนไลน์มารับประทานเองเนื่องจากมีการแนะนำและบอกต่อๆ กันของคนในชุมชน และมีรายงานพบผู้ที่ซื้อยามารับประทานและเกิดอาการแพ้ยา จำนวน 1 ราย ซึ่งส่งผลกระทบที่รุนแรงต่อสุขภาพของผู้ป่วย ดังนั้นจึงเกิดนวัตกรรมน้องสับปะรดภูเขาไฟเตือนภัยสุขภาพขึ้น โดยการใช้สื่อออนไลน์ในการสื่อสารหรือประชาสัมพันธ์ ให้คนส่วนใหญ่ในปัจจุบันสามารถเข้าถึงการบริการเพื่อตรวจสอบผลิตภัณฑ์สุขภาพ ยา เครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์อาหารต้องสงสัยได้อย่างรวดเร็ว และสามารถเป็นช่องทางในการแจ้งเตือนภัยสุขภาพที่พบในพื้นที่ได้อย่างรวดเร็ว ทำให้สามารถทราบปัญหาที่เกิดขึ้นและแก้ไขปัญหาได้อย่างรวดเร็ว
วิธีดำเนินงาน

จัดทำ Line Official Account “น้องสับปะรดภูเขาไฟ เตือนภัยสุขภาพ” แบ่งเมนูจำนวน 6 เมนู ดังนี้

1. ตาสับปะรดส่องยาต้องสงสัย: เป็นช่องทางให้ผู้แจ้งรายงานเกี่ยวกับยาที่สงสัยว่าไม่ถูกต้อง ผู้แจ้งสามารถถ่ายรูปยาที่ผู้ป่วยซื้อมารับประทานเอง พร้อมระบุสถานที่ที่พบยาต้องสงสัย และชื่อที่อยู่ของผู้ป่วย เพื่อให้เจ้าหน้าที่สามารถลงพื้นที่ตรวจสอบได้อย่างรวดเร็ว
2. อาหารมีสารปนเปื้อน และผลิตภัณฑ์ต้องสงสัย: เป็นช่องทางให้ผู้แจ้งรายงานเกี่ยวกับอาหารและผลิตภัณฑ์ที่สงสัยว่าไม่ปลอดภัย สามารถรายงานผ่านไอคอนนี้ เพื่อให้เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่เก็บตัวอย่างหรือตรวจสอบ และแจ้งผลกลับผู้แจ้ง
3. แจ้งโฆษณาเกินจริงอย่านิ่งเฉย: เป็นช่องทางให้แจ้งเบาะแสการโฆษณาเกินจริงผ่านสื่อต่างๆ เช่น รถเร่ โฆษณาออนไลน์ เป็นต้น เจ้าหน้าที่จะดำเนินการตรวจสอบหรือส่งต่อข้อมูลให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
4. ร้านค้าต้องสงสัยตาสับปะรดตรวจสอบได้: เป็นช่องทางให้ผู้แจ้งรายงานร้านค้าที่จำหน่ายยาอันตราย ยาชุด หรือผลิตภัณฑ์อาหารที่น่าสงสัย ผู้แจ้งสามารถส่งรูปภาพและระบุสถานที่ของร้านค้า เพื่อให้เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ตรวจสอบ
5. น้องสับปะรด ให้ความรู้: เป็นช่องทางการเผยแพร่ความรู้ผ่าน TikTok โดย อสม.มนัส จันทร์เปรี้ยง เช่น โทษของสเตียรอยด์ การเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์ต่างๆ
6. ปรึกษาตาสับปะรด: เป็นช่องทางสำหรับผู้ที่มีข้อสงสัยเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ต่างๆ สามารถสอบถามแอดมินได้โดยตรง

วัตถุประสงค์

1. เพิ่มความรู้และพฤติกรรมการบริโภคผลิตภัณฑ์ยาที่ถูกต้องให้กับประชาชน
2. สร้างความพึงพอใจให้กับผู้ใช้งานนวัตกรรม “น้องสับปะรดภูเขาไฟ เตือนภัยสุขภาพ”

กลุ่มเป้าหมาย

ประชาชนทุกกลุ่มวัยในชุมชนบ้านนา หมู่ 3

ระยะเวลาดำเนินงาน

เริ่มใช้งานตั้งแต่วันที่ 7 ธันวาคม 2566 เป็นต้นมา