ประเภทนวัตกรรม (จำแนกตามเป้าหมาย)  นวัตกรรมกระบวนการ (process innovation)

สาขาที่ประกวด การจัดการสุขภาพชุมชนในพื้นที่พิเศษชายแดนใต้

จังหวัด ปัตตานี

อสม.ดีเด่นระดับ ชาติ

ชื่อ นางสาวรอฮานา เต็งมะ

ที่มาและความสำคัญของการสร้างนวัตกรรม

ปัจจุบันสถานการณ์ปัญหายาเสพติดในพื้นที่ตำบลกะรุบี อำเภอกะพ้อ มีการแพร่ระบาดอย่างรุนแรง โดยเฉพาะยาเพสติดประเภทใบกระท่อม ยาบ้า และ 4X100 ในปี พ.ศ. 2565 ตำบลกะรูบีมีจำนวนผู้ป่วยที่ผ่านการบำบัดยาเสพติดจำนวน 23 ราย ซึ่งเป็นจำนวนมากกว่าปกติเป็นเท่าตัว จากการวิเคราะห์สาเหตุที่ทำให้ยาเสพติดในพื้นที่ตำบลกะรุบีแพร่ระบาดอย่างรวดเร็ว คือ ในช่วงเดือนถือศีลอดของพี่น้อมมุสลิม มีกลุ่มเยาวชนที่ไปทำงานประเทศมาเลเซีย เดินทางกลับมาภูมิลำเนาตนเองเพื่อร่วมถือศีลอดกับครอบครัว ถูกชักชวนไปเสพยาหลังจากละ ศีลอดในช่วงที่พระอาทิตย์ตกดิน และปฏิบัติศาสนกิจเสร็จสิ้น เนื่องจากกลุ่มเยาวชนที่เดินทางกลับจากประเทศมาเลเซีย ไม่มีกิจกรรมหลังละศีลอด และมีเงินจำนวนมากจากการไปทำงานที่ประเทศมาเลเซีย จึงเป็นกลุ่มเสี่ยงในการถูกชักชวนไปเสพยาเสพติด อสม. รอฮานา เต็งมะ จึงมีแนวคิดในการส่งเสริมให้เยาวชนในพื้นที่ร่วมกลุ่มจัดกิจกรรมที่มีประโยชน์ในชุมชน เพื่อป้องกันไม่ให้เยาวชนถูกชักชวนไปเสพยาเสพติดและใช้เวลาว่างหลังละศีลอด(เวลาหลังพระอาทิตย์ตกดิน) ให้เกิดประโยชน์

วัตถุประสงค์

1. เพื่อส่งเสริมเยาวชนมีกิจกรรมที่เป็นประโยชน์ในช่วงเวลาว่างหลังละศีลอด
2. เพื่อป้องกันเยาวชนที่เดินทางกลับจากประเทศมาเลเซียจากการถูกชักชวนไปมั่วสุ่มอบายมุข
3. เพื่อความสามัคคีของเยาวชนในชุมชนกะรุบี

ขั้นตอนการดำเนินงาน

ระยะที่ 1

ในช่วงเดือนมกราคม พ.ศ. 2566 อสม.รอฮานา เต็งมะ ประชุมหารือกับผู้ใหญ่บ้าน (ลูกชาย) เพื่อหาแนวทางในการจัดกิจกรรมหลังละศีลอด และประสานภาคีเครือข่ายตำบลกะรุบี อำเภอกะพ้อ เพื่อร่วมส่งเสริมสนับสนุนกิจกรรม จนเกิดชมรมกลุ่มเยาวชนในพื้นที่ตำบลกะรุบี โดยใช้ชื่อกลุ่มว่า Persatuan pemuda pemudi banggol kelubi (กลุ่มเยาวชนตำบลกะรุบีเพื่อความสามัคคี) โดยมี อสม.รอฮานา เต็งมา เป็นที่ปรึกษาชมรม

ระยะที่ 2

ในช่วงเดือน กุมถาพันธ์พ.ศ. 2566 ชมรมฯ มีการประชาสัมพันธ์ เชิญชวนเยาวชนในพื้นที่เข้าร่วมเป็นสมาชิกชมรม และสร้างเพจใน Facebook เพื่อให้เยาวชนได้โพสต์กิจกรรมต่างๆ ลงใน Social media วัตถุประสงค์ เพื่อให้ชมรมมีกิจกรรมและความเคลื่อนไหวของชมรมอย่างต่อเนื่อง

ในช่วงปลายเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2566 สมาชิกในชมรม จัดกิจกรรมรับบริจาคเพื่อหาทุนเขาชมรม และจัดหางบประมาณจากภาคีเครือข่ายทั้งภาครัฐ เอกชน โดยในปีพ.ศ. 2566 ได้รับเงินสนับสนุนจากกองทุน

หลักประกันสุขภาพในการจัดโครงการฯ ดำเนินการในนามชมรม โดย อสม.รอฮานา เต็งมะ เป็นคนดำเนินงานของบประมาณ และในปี พศ. 2566 เดือนรอมฎอน (เดือนแห่งการถือศีลอด) จะเริ่มขึ้นในช่วงวันที่ 23 มีนาคม 2566

ในช่วงกลางเดือนมีนาคม พ.ศ.2566 เยาวชนจากประเทศมาเลเซียเริ่มทยอยเดินทางกลับภูมิลำเนา อสม. รอฮานา เต็งมะ พร้อมด้วยสมาชิกชมรม เดือนทางไปเยี่ยมบ้านและให้สมัครเข้าร่วมเป็นสามาชิกชมรมฯ รวมทั้งสิ้นจำนวน 18 คน

สมาชิกชมรมประชุมกำหนดกิจกรรมที่จะจัดในช่วงเดือนที่ศีลอดหลังละศีลอด เพื่อให้สมาชิกชมรมมีกิจกรรมและมีการร่วมกลุ่มตลอด 29 วัน โดยมติในที่ประชุมเห็นด้วยกับกิจกรรมสร้างสุ่มประตูเข้ามัสยิด หรือ ปีตูกือราบัน ตามขอเสนอ ของ อสม.รอฮานา เต็งมะ เนื่องจากเป็นกิจกรรมที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมและเข้าร่วมได้ตลอดทั้ง 29 วัน

สุ่มประตูเข้ามัสยิด หรือภาษายาวีท้องถิ่นเรียกว่า ปีตูกือราบัน เป็นวัฒนธรรมหนึ่งของประชาชนที่นับถืออิสลามในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ เพื่อให้เกิดความสามัคคี สร้างขึ้นมาเพื่อตกแต่งทางเข้ามัสยิดให้สวยงาม นิยมสร้างในช่วงเทศกาลที่สำคัญๆ เช่น เมื่อมีการจัดงานมัสยิด การฉลองวันอีด ทั้ง 2 ครั้ง (วันอีด คือวันเฉลิมฉลองของพี่น้องมุสลิม 1 ปี มี 2 ครั้ง)

ระยะที่ 3

กิจกรรมสร้างสุ่มประตูเข้ามัสยิด หรือ ปีตูกือราบัน ช่วงหลังละศีลอด เริ่มต้นจัดในคืนแรกของเดือนรอมาฎอน และจัดกิจกรรมทุกคืน จะหยุดเฉพาะคืนวันพฤหัสบดี แกนน าชมรม พร้อมเยาวชนร่วมตัวที่มัสยิด หลังจากปฏิบัติศาสนกิจเสร็จสิ้น แบ่งหน้าที่ตามความถนัดและความสนใจของเยาวชน เช่น การออกแบบ ทาสี ตัดไม้ ซึ่งสมาชิกในชมรมฯ ให้ความร่วมมือเป็นอย่างดีตลอดระยะเวลา 29 คืนจนสุ่มประตูเสร็จเรียบร้อย

ผลการด าเนินงาน/ประโยชน์ที่ได้รับ

ผลจาการด าเนินงาน ส่งผลให้เยาวชนที่เดินทางกลับจากประเทศมาเลเซียมีการร่วมกลุ่มจัดกิจกรรมในช่วงเวลาว่างให้เกิดประโยชน์ต่อชุมชนในช่วงกลางคืน ตลอดระยะเวลา 29 คืน ไม่ไปยุ่งเกี่ยวกับอบายมุข ทั้ง 18 คนร้อยละ 100 และสามารถเดินทางกลับไปท างานในประเทศมาเลเซียได้ทุกคน กลุ่มเยาวชนในพื้นที่ต าบลกะรุบีให้ความร่วมมือในกิจกรรมสร้างสุ่มประตูมัสยิดเป็นอย่างดี และมีความภูมิใจกับผลงานที่ตนเองมีส่วนร่วมในการสร้าง โดยมีการเชิญชวนผ่าน Social media ให้พี่น้องต่างพื้นที่มาถ่ายรูปกับสุ่มประตูในช่วงวันตรุษอิดิ้ลฟิตรี อีกทั้งยังได้รับรางวัลชนะเลิศในการประกวดสุ่มประตูปี 2566 จาก ศอบต. และและรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 จาก องค์กรอิสระ Civil Society Assembly For Peace (CAP)

ปัจจัยความส าเร็จ

1. ความร่วมมือร่วมใจของทุกภาคสวน ประชาชนในตำบลกะรุบี และทีมปกครองอำเภอกะพ้อ ความมุ่งมั่นตั้งใจ เสียสละในการท างานของทีม อสม. ต าบลกะรุบี
2. ความต่อเนื่องในการจัดกิจกรรมของแกนน าเยาวชน ชมรม Persatuan pemuda pemudi banggol kelubi

โอกาสพัฒนา

1. ส่งเสริมให้หน่วยงานรัฐสนับสนุนกลุ่มเยาวชนในการจัดกิจกรรมใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์เพื่อป้องกันเยาวชนที่อยู่ในชุมชนจากการมั่วสุ่มอบายมุข
2. ขยายรูปแบบกิจกรรมทั่วทุกต าบลในพื้นที่อ าเภอกะพ้อภายในปี 2567